بافت تاریخی شهرها به عنوان بخش مهمی از هویت فردی و اجتماعی ساکنان آنها و بستری برای زنده ماندن و تداوم تاریخ و فرهنگ ملت‌هاست که بی‌توجهی و تخریب آن خسارات جبران‌ناپذیری در تمامی عرصه‌ها برای یک سرزمین به دنبال خواهد داشت. از این رو حفظ و حراست از این میراث گرانبها وظیفه‌ی بسیار مهمی است که در تمام دوره‌ها باید سرلوحه کار دولت‌ها قرار گیرد. پاییز سال 1375 بود که برای اولین بار با این بندر تاریخی و گوشه گیر آشنا شدم. مواجهه‌ای عجیب و به یاد ماندنی که سبب پیوندی عمیق بین ناخودآگاه من و این بافت تاریخی ارزشمند شد و معماری بی نظیر خانه‌های آن به صورت الگویی در ذهنم نقش بست و بن مایه‌ی تمام طرح‌هایی شد که پس از آن، کشیدم. باید اعتراف کنم که خیلی خوش شانس بودم که در ابتدای آشنایی با معماری ایرانی با این بندر تاریخی که آنرا «بهشت گمشده » نام نهاده‌ام، آشنا شدم. مطالعات بافت و معماری تاریخی بندر کنگ و شناسایی الگوهای معماری خانه‌های ارزشمند آن، از حدود بیست سال قبل ( 1375 ) در قالب پژوهشی اولیه در دانشکده‌ی معماری دانشگاه شهید بهشتی توسط اینجانب آغاز گردید و این شناخت اولیه، زمینه‌ی بسیار مناسبی را برای یک پژوهش جامع در سال 1394 فراهم آورد. در فاصله‌ی بیست سال، کسی به دیدن این شهر نرفته بود و در سکوت و فراموشی این بافت ارزشمند از گزند تخریب و نوسازی در امان مانده بود. از این رو بر آن شدیم تا این بافت تاریخی را هم در فهرست ثبت جهانی قرار دهیم و هم برای آینده آن به جای طرح جامع و تفصیلی معمولی، پیشنهاد تهیه طرح ویژه ارائه دهیم.

(شیوا آراسته: مشاور مطالعات بافت و معماری تاریخی بندر کنگ و ارائه الگوهای معاصر )